* شاعری که بیش از بقیه احتمال ماندگاری دارد
فارس: یک شاعر دیگر شیرازی که آرام آرام و با طمأنینه شعر را شروع کرد، دکتر محمدمهدی سیار است. او در حوزه غزل به نظر من شاعر توانمندی است. شما او را چگونه ارزیابی میکنید؟
بزرگترین ویژگی سیار این است که شاعر یک بعدی نیست. همان آسیبهایی که عرض کردم را ندارد. در نوآوری متعادل است، در کاربرد زبان متعادل است، صاحب اندیشه است، صاحب درد و سوز شاعرانه است. اگر مضمون پردازی میکند مضمون هدف نیست. دغدغهاش این است که مضمون را در خدمت اندیشه به کار گیرد. مضمون در خدمت آن روحی است که پشت اندیشه او قرار دارد. من معتقدم از بین شاعرانی که الان راجع به ایشان بحث کردیم «محمدمهدی سیار» بیش از بقیه احتمال ماندگاری دارد. شعرش در هر زمانی کسی را که دغدغه اندیشهگانی دارد راضی میکند، کسی که دغدغه شاعرانگی دارد را راضی میکند و کسی هم که دغدغه حتی نوآوری دارد، در خیلی موارد راضی میکند. هر چند که وی در خیلی جاها هم نگاه سبک هندی دارد. فکر میکنم بین جوانان متولد دهه شصت فارس بهترین شاعری که توانسته جنبههای مختلف شعر را داشته باشد «محمدمهدی سیار» است. هر چند که یک آسیب برای شعر سیار، کم کاریاش باشد.
فارس: شما کتاب «حقالسکوت» ایشان را دیدید؟
من هر دو کتابش را دیدم.
فارس: یعنی «بیخوابی عمیق» ایشان را هم دیده و مطالعه کرده اید؟
کمکاری که عرض کردم این است که تقریباً هفتاد درصد کتاب «حقالسکوت» ایشان همان شعرهایی است که در «بیخوابی عمیق» آمده است. در صورتی که هر شعر محمدمهدی سیار، یک جهانی برای عرضه شدن است.
فارس: شما به نوبه خودتان کاری برای معرفی اشعار سیار و آثار شاعرانی که نامشان برده شد انجام دادید؟
من قبل از این که اشعار سیار کتاب شود در کتاب «جریان شناسی غزل» به غزلهای سیار پرداخته ام ولی نه، کاری نکردم. البته من به صورت جدی دارم در حوزه نقد شعر سبک هندی پس از انقلاب کار میکنم، ولی الان مهلت مناسبی برای انتشار این مباحث نمیبینم. الان خودم را در این حد نمیبینم که بخواهم در مورد بعضی از بزرگواران نظر بدهم.
* دغدغهاش این است؛ شعر در خدمت اهداف بزرگتر از شعر قرار بگیرد
فارس: کمی از شاعران شیرازی فاصله بگیریم و بیاییم به سراغ شاعران دیگر. کتابهای علی محمد مؤدب به خصوص کتاب اخیر ایشان «کهکشان چهرهها» را مشاهده کرده اید؟
از ایشان کتاب اخیرش را ندیدیم ولی چند شعر او را به صورت پراکنده زیاد خواندم. درباره ایشان فکر کنم همان بیتی که محمدمهدی سیار در مورد مودب گفته است راجع به او صادق است.
مهمترین ویژگی مؤدب درد و دغدغه انسانی است که دارد. و از بسیاری از جوانهای دانشگاهی منتقد شنیده ام که اگر یک فرد از اشخاص قابل ماندگار شعر انقلاب را بخواهند بگویند، از آقای «علی محمد مؤدب» اسم میبرند. و آن هم به خاطر این است که انسان بزرگ با روح بزرگ احتمال ماندگار بیشتری را دارد. آقای مؤدب دغدغهاش این است که شعر در خدمت اهداف بزرگتر از شعر قرار بگیرد. مهمترین عامل ماندگاری ایشان، حتماً همین ویژگی خواهد بود. هر چند که الان درباره شعر سپید وی نمیتوانم خیلی وسیع صحبت کنم چون کمتر شعر آزاد کار کردم و هم این که باید اشعار وی را دقیقتر نگاه کرد و بعد نظر داد.
فارس: موافقید یکی از شعرهای سپید آقای مؤدب را بخوانم و شما راجع به آن صحبت کنید؟
بله، بفرمایید.
فارس: «رفتهای سفر
رفتهای
به محض رفتن تو
خانه بوی بیکسی گرفته است
از ادارهای که قلب خسته من است
زندگی به قدر روزهای رفتنت
مرخصی گرفته است!»
ما در شعر پس از انقلاب دو جریان در شعر آزاد داریم: یکی جریان شعری تحت تأثیر قیصر امینپور و دیگری جریان شعری تحت تأثیر سلمان هراتی است. این جریانها، جریان های تعیین کنندهای در ادبیات انقلاب هستند که البته آثار آقای علیرضا قروه هم در این حوزه قرار میگیرد. فکر کنم در این شعر نگاه قیصر را من پشت سر جناب آقای مؤدب دیدم. هر چند که شخصیت و شعر ایشان -مودب- منحصر به فرد است و بیش از این نمیتوانم در مورد این شعر قضاوت کنم. شعر زیبابی بود!