بازی است آقایان ! بازی است!

١- خدا رحمت کند استاد حاج علی‌اکبر غفاری صفت، محدث بزرگ معاصر را که نمی‌شد در کلاسش حداقل چندبار این جمله را تکرار نکند که مولا امیرالمومنین می‌فرماید: انبیا آمدند تا گنجینه‌های عقل را از خاک درآورند و ادامه می‌داد که: یعنی عقل هست اما احساسات آن را پوشانده است.
٢- سال‌های اخیر فرصت نکرده‌ام زیاد فوتبال ببینم و گاه‌گاه که دیده‌ام پدیده عجیب تحلیل‌های فلسفی و غیرفلسفی و مخلفاتی از این دست در پخش تلویزیونی فوتبال همیشه آزارم داده است. اما صبح جمعه‌ای نشستم به تماشای فوتبال. دوست داشتم بعد مدتی برای تغییر حال فوتبال ببینم و انصافا بازی جالبی هم بود، به نحوی که بعد از گل سوم ایران، حس شگفتی از خنده و گریه در هم آمیخته لحظاتی به سراغم آمد. از هیجان بازی خوشحال بودم و بعد که به پنالتی رسید چون می‌دانستم که دیگر شانس است و اقبال رفتم داخل اتاقم به انجام کاری و ایران باخت و تلویزیون همچنان روشن بود. دیدم که مجری همشهری‌ام چنان احساساتی شده که الان است بزند زیر گریه و طبیعی هم بود. او بالاخره خودش را مهار کرد، اما تحلیل‌گر برجسته سینما و فوتبال در اوج احساساتش باز شروع کرد به تحلیل و چند جمله گفت که وادارم کرد دست به صفحه کلید ببرم.
٣- برادر من بازی است دیگر، بس کنید این آسمان و ریسمان بافتن و نمادخوانی و حاشیه و تحلیل را. برنده کتاب سال را کسی نمی‌شناسد، رسانه دو دقیقه مصاحبه با شاعر و پژوهش‌گر درجه یک سال پخش نمی‌کند، اما برای یک و نیم ساعت فوتبال، پنج ساعت برنامه زنده پخش می‌شود. و البته که با این روال بالاخره این حرف‌ها هم ناگزیر است. توپ است و قل می‌خورد یا می‌رود داخل این دروازه یا داخل آن دروازه، اسمش رویش است: بازی فوتبال.
٤- «ما باید زیرسازی کنیم، امکانات ورزشی نداریم، بچه‌های ما حسرت پوشیدن یک پیراهن ورزشی را دارند و...»، معلوم هست چه خبر است؟ حرف‌های احساساتی و صدمن یک غاز دردی را از کسی دوا نمی‌کند. با یکی دو جمله بی‌خود که در اوج احساسات تماشاچی تلویزیونی زده می‌شود، می‌دانید چه احساسی را در مقیاس میلیونی تکثیر می‌کنید؟ شما که تحلیل‌گرید و فیلسوف و منتقد، تو را به خدا بعد بازی به این قشنگی و پرهیجانی دو کلمه بگویید: بازی همین است، برد و باخت و تلاش و تلاش. و بچه‌های ما هم خیلی خوب تلاش کردند، و با یک نفر کمتر دو بار بازی باخته را مساوی کردند و این امیدواری و تلاش تا دقیقه صد و بیست خیلی خوب است و ایران مثل آلمان تا دقیقه آخر بازی کرد و چه خوب که تیم ناامید نشد و به هر حال بازی است و خلاص! مگر مجبورید آسمان و ریسمان را به هم ببافید. همین کشور با آن همه مشکلات که شما می‌گویید هزاران مدرسه فوتبال دارد که خرجش را خود خانواده‌ها می‌دهند و مسئولان بیچاره می‌توانند گزارش بدهند که چقدر امکانات ورزشی در همین شرایط «شبه جنگی تحریم» ساخته‌اند. ما این همه بازیکن جوان خوب داریم و به اینها امید هست. خب آقای تحلیل‌گر مهربان و احساساتی، عصر جمعه هم ژاپن با آن همه امکانات و دقیق‌ترین برنامه‌ریزی‌ها در هزار و یک زمینه، با همین ضربات پنالتی حذف شد، بفرمایید تحلیل کنید! همه دیدند که ایران بهتر از ژاپن بازی کرد و اگر دو اشتباه بچگانه بازیکن و داور نبود، بعید نبود که برود برای قهرمانی، بازی است آقایان! این همه حاشیه و پخش زنده و تحلیل و تفسیر نمی‌خواهد. بزرگترین ظلم این است که در احساساتی‌ترین شرایط ملت، با هزینه خودشان و با ظاهری فریبنده و لحن و صدایی خاص و متفکرانه و پرحس، روی آنتن زنده حرف‌های ناامیدانه بی‌مبنا زده شود. بازی است آقایان، بازی!
٥- از این طرف یک عده در شبکه‌های اجتماعی افتاده‌اند به جان بازیکن‌ها و بحث سرباز فراری و...، اگر فوتبال مهم است و این همه از بودجه کشور برای زیرساخت و روساخت و رسانه و روزنامه و برنامه تلویزیونی و تحلیل‌هایش! هزینه می‌شود و اگر مجلس و دولت به آن ورود می‌کنند و اگر خود شما این همه پست درباره برد و باخت فوتبال می‌گذارید، خب این آدم که با امکانات همین کشور بازی یاد گرفته و در سطح جهانی ستاره شده، سربازی‌اش جز کار در همین حوزه چه می‌تواند باشد؟ باید تخلفات بازیکنان هم در فضایی عقلانی و آرام مدیریت شود. باید در آیین‌نامه‌ها و قانون‌ها دقت شود که زمینه تخلفاتی از این دست از بین برود و بهترین استفاده از ظرفیت بازیکنان در خدمت این بازی به عمل بیاید.
٦- مطالعه و مطالبه برای اصلاح قانون و پیشگیری از تخلفات خوب است، ولی تخریب و تهمت و فحاشی و توهین به هیچ یک از بندگان خدا روا نیست. مخصوصا کسانی که خودشان را بچه مسلمان می‌دانند نباید وارد موج برخورد احساساتی شوند، فردای قیامت بازیکن متخلف از گور خودش برمی‌خیزد و جواب می‌دهد، اما کسانی که توهین کرده‌اند و شخصیت و سبک زندگی و اموال و قیافه این بندگان خدا را بهانه تخلیه احساسات خود قرار داده‌اند قطعا جوابی نخواهند داشت. اگر طرف پول نادرستی می‌گیرد با حوصله و علمی درباره آن حرف بزنید و البته محکم هم حرف بزنید، ولی نقد همواره باید مشفقانه باشد. یادمان باشد نفرت و توهین و تمسخر کپی پیستی در شبکه‌های اجتماعی هرگز نمی‌تواند چیزی را اصلاح کند.

علی‌محمد مؤدب 

ستون خط تهران-مشهد در روزنامه شهرآرا پنجم بهمن نود و سه