جمهوری اسلامی، انقلاب اسلامی و ادبیات آن، زخمی سربلند بحران هاست

پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران - تهران

علی محمد مؤدب در مورد نسبت ادبیات و انقلاب گفت: کارنامه بسیار درخشانی داریم، اما قطعاً حق مطلب ادا نشده است.

علی محمد مؤدب، شاعر و نویسنده انقلاب، در مورد نسبت ادبیات و انقلاب به خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران گفت: ادبیات و خصوصاً شعر، گزارش حسب حال انسان در مواجهه با زیبایی و زشتی، کمال و نقص است و تنش و بحران روح انسان را روایت می کند. انقلاب هم، چنین چیزی است؛ یعنی هر دو از یک درگیری، تنش و بحران خبر می دهند و حرکت به سمت زیبایی هستند. ماجرای تنش، بحران، فشار و درگیری است و عمل انقلابی عملی است تا سهم و بهره خودمان را از زیبایی و زندگی برداریم. کار ادیبان همیشه این است که تنش ها و بحران های درونی خود یا بحران های اجتماعی را روایت کنند، از آن حرف بزنند و امکان هم ذات پنداری را برای مخاطب فراهم کنند. به این ترتیب، ادبیات به ویژه شعر و انقلاب بسیار نزدیک هستند. اصولاً هر نوع شعری برای بهتر شدن، بهتر زیستن و زیباتر دیدن سروده می شود و از این جهت، به انقلاب و حرکت انقلابی تشابه زیادی دارد. انسان همیشه باید انقلابی باشد و حرکت آهسته و پیوسته ای به سمت زیبایی داشته باشد.

وی در زمینه دستاوردهای کمی و کیفی حوزه ادبیات انقلاب اظهار کرد: به نظر بنده، ادبیات انقلاب اکنون وضعیت خوبی دارد. دوران خوبی را از سر گذرانده و هنرمندان وفادار به انقلاب اسلامی، در دل جدیترین بحران های تاریخ معاصر، حجم بسیار قابل توجه و متنوعی از آثار ادبی را تولید کرده اند. در حوزه های بسیار مختلف فعالیت شده است. اصولاً پس از انقلاب اسلامی، راه هایی باز شده که نفوذ و گسترش شگفتی در میان جامعه مخاطبان دارد. مثلاً تجربه های موفق ادبیات کودک انقلاب اسلامی غیرقابل انکار است و خود را به خوبی تثبیت کرده است. در حوزه های تاریخ شفاهی یا روایت های داستان گونه تاریخ معاصر، فعالیت های بسیار خوبی انجام شده و در حوزه شعر، اقدامات وسیعی صورت گرفته است. در حوزه های مربوط به انقلاب، حوادث، شخصیت ها، ارزش ها و اهداف انقلاب، آثاری تولید شده است. جریانی ذیل شعر مذهبی با شدت و گستره و عمق ایجاد شده که امروزه از وضعیت بسیار خوبی برخوردار است و چهره ها و ستاره های تثبیت شده ای دارد؛ ستاره های جوانی که کتاب های شعر و جلسات شعرخوانی پرطرفدار آنها، نشان دهنده وضعیت امیدبخش شعر مذهبی است. شعر مذهبی به نوبه خود، یکی از فرزندان رشید شعر انقلاب محسوب می شود و در دل خود اهداف، آرمان ها، نگاه و موضع انقلابی را برای اصلاح زندگی و رشد و کمال انسان پیگیری می کند.

وی افزود: در حوزه شعر عدالت خواهی و شعر اعتراض، تجربه ای بی نظیر داریم. شاعران شاخصی که هم و غم خود را بر امر به معروف و نهی از منکر گذاشتند و در این زمینه، نخست بر نقد قدرت و نهادهای وابسته به قدرت متمرکز شدند. نقد را با ساختارشکنی، آشوب طلبی، گستاخی و بی ادبی اشتباه نگرفتند، اما با شفقت و مهر، تندترین حرف های ممکن را به زبان آوردند و نسبت به حوزه های مشابه خود نظیر سینما و علوم اجتماعی جلوتر بودند و حرف هایی را در حوزه شعر بیان کردند که مثلاً یک دهه بعد، در برخی حوزه ها مانند سیاست مطرح شد.

این شاعر و نویسنده انقلاب در ادامه اضافه کرد: کارنامه بسیار درخشانی داریم، اما قطعاً حق مطلب ادا نشده است. انقلاب ما انقلاب خاصی است. تجدید حیات اسلام در دوران غلبه استکبار، عظمت شخصیتی امام و شهیدان ما آنقدر جای کار دارد که هنوز با آن فاصله داریم. جمهوری اسلامی، انقلاب اسلامی و ادبیات آن، زخمی و سربلند بحران هاست. به نظرم این دهه، دهه این حرف هاست؛ یعنی تا امروز، چندان فرصتی برای اقدامات فرهنگی و هنری نداشته ایم و اگر کارهایی صورت گرفته؛ در دشواری و فضایی سخت صورت گرفته است. این دهه، دهه ادبیات و فرهنگ است و امیدوارم که ادبیات ما در این دهه، ضمن گسترش نفوذ خود در میان مخاطب داخلی، نفوذ جدی تری هم در میان مخاطب منطقه جهان اسلام و مخاطب جهانی پیدا کند.

مؤدب در تبیین جامعه هدف ادبیات انقلاب خاطرنشان کرد: در ادبیات امام، بحث دو اردوگاه بزرگ استضعاف و استکبار مطرح بود. جامعه هدف اصلی ما مستضعفان عالم هستند. باید حرف های خود را به این اردوگاه برسانیم و در مقابل اردوگاه استکبار نیز فریاد بزنیم و دادخواهی کنیم. این دو شاخصه اصلی باید مدنظر باشد. در مجموعه کارهایی که امروز صورت گرفته، عمدتاً بحث توحید عدالت خواهانه پیگیری شده است. به نظر بنده، همین شاخصه ها باعث خواهد شد مؤلفانمان در دهه جدید، با فراغت بیشتری که پیدا می کنند و نگاه جدی تری که سکان داران حوزه های فرهنگ و هنر به مؤلفان خواهند داشت، جدی تر با مخاطب جهانی خود در حوزه جهان استضعاف حرف بزنند و حرف های جریان عدالت خواهی موحدانه را ترجمه هنری و فرهنگی کنند.

وی افزود: انقلاب 57 بسیار اهمیت دارد و ما در شأن آن حادثه، رجال و شخصیت ها کار نکرده ایم. نامداران و بزرگان ما مانند خود حضرت امام (س)، شهیدانی چون شهید چمران، شهید بهشتی و ... تا شهدای نوجوانی که فقط یک عکس روی قبرشان است؛ همه می توانند موضوع کار ادبی باشند. متأسفانه ما هنوز فرصت نکرده ایم برای بزرگترین شهدایمان نیز چنانکه باید کار کنیم و هنوز حق مطلب برای شخصیت های مطرح و برجسته خودمان هم ادا نشده است تا چه برسد به افراد گمنامی که در این قمار بزرگ، به خاطر تحقق اهداف اسلام انقلابی جان داده اند. قطعاً اصل، آرمان ها و اندیشه هاست، اما به نظر بنده، راه میان بُر این است که بهانه شخصیت ها، رجال، شهدا، قصه ها و حوادث باشند. ایام انقلاب اسلامی بهانه باشد، اما به آرمان ها و اندیشه ها پرداخته شود.

مدیر مؤسسه «شهرستان ادب» به تشریح فعالیت های این مؤسسه در راستای اهداف انقلابی پرداخت و گفت: شهرستان ادب در حوزه های متنوع فعالیت دارد. یکی از شاخه های کار ما ایجاد زمینه برای رشد مؤلفان جوان است که این اقدام در قالب دوره های آموزشی شعر جوان انجام می شود. چند روز دیگر، چهارمین دوره آموزشی شعر جوان را آغاز خواهیم کرد. علاوه بر این، نخستین مدرسه رمان ایران را با مطالعه الگوهای متعدد داخلی و خارجی تأسیس کرده ایم و چند ماهی است که کلاس های دانشجویان این مدرسه، به صورت مستمر تشکیل می شود. انجمن ها و محافل متعددی در سراسر کشور با حمایت های حداقلی شهرستان ادب مشغول فعالیت هستند. در تبریز، اراک، مشهد و شهرهای متعدد انجمن های ادبی داریم که شیفتگان ادبیات مذهبی و انقلابی را گرد هم می آورند و محافل بسیار پررونقی هستند. در دفتر مرکزی مان هم انجمن های خوبی داریم. 

وی افزود: انتشارات ما به لطف خدا از جمله نشرهای موفق و شاخص این سال هاست و غالباً کتاب های منتشر شده آن، نامزد جایزه های بزرگ ملی مانند جایزه کتاب سال و کتاب فصل وزارت ارشاد بوده اند و بسیاری از آن ها جایزه گرفته اند. این موضوع نشان می دهد طیف متنوعی از نخبگان که داوری این جایزه ها را بر عهده دارند؛ همواره محصول کار شهرستان ادب را پسندیده اند. تارنمای مؤسسه از پایگاه های شاخص ادبیات امروز است. در موضوع خاص ادبیات انقلاب، سلسله نشست هایی با عنوان «عصر اثر» برگزار می کنیم که به نقد کتاب های شاخص شعر امروز و عمدتاً جریان شاعران انقلاب اسلامی می پردازد. از طرف دیگر، نشست های ادبیات داستانی ما نیز به موضوعات مورد نیاز ادبیات انقلاب اسلامی می پردازند. مانند نشست هایی که در زمینه ادبیات دینی، ادبیات سیاسی و استفاده از اسوه ها و اسطوره ها در ادبیات برگزار می شود. برنامه های دیگر ما نیز همین خط را دنبال می کند. امیدوارم مجموعه این فعالیت ها بتواند به جریان ادبیات انقلاب اسلامی خدمت کند و ان شاء الله شهرستان ادب، یکی از پایگاه های مثمرثمر در نشر افکار و ادبیات انقلاب اسلامی باشد.