خط تهران-مشهد روزنامه شهرآرا
دعوای آرمان و سیاست زدگی
دوشنبه 25 اسفند 1393
همیشه وقتی به دیوار می‌رسیم در را پیدا خواهیم کرد. دیوار یعنی اینکه می‌توانی دنبال در بگردی و یعنی اینکه در همین نزدیکی‌هاست، آن که هیچ وقت به دیوار فکر نمی‌کند بسیار به دیوار می‌خورد، آن که همیشه جاده‌ها و راه‌ها را می‌جوید می‌داند که همیشه دیوارها هم هستند، به دیوار می‌خورم پس هستم، شاعران بزرگ ما همه به دیوار خورده‌اند. همه در عشق به دیوار خورده‌اند در سیاست و اجتماع و هرچه به دیوار خورده‌اند، آنکه محو هدف است به جزئیات نمی‌اندیشد و خود را با هیچکس رقیب نمی‌داند و برای همین برای او به جزئیات می‌اندیشند و برایش رقیب می‌شوند و رقیب می‌تراشند و او را به درد سر می‌اندازند.
سیاسی‌بودن لازمه زندگی است. از قدیم حتی کتاب‌های اخلاقی ما با عنوان‌هایی مثل سیاست منزل و تدبیر مدن درباره اخلاق بحث کرده‌اند؛ اما آرمان‌شهر و جهان موعود، جهان عشق است. جهانی که محبت در آن حاکم است و شاعران اهل این جهان هستند برای همین سیاست ندارند، حتی وقتی به سیاست می‌پردازند، آن سیاستی که عین دیانت است همان دیانت است و سیاست نیست، یعنی از سنخ سیاست‌های دنیاییان نیست، دیانت است و الا سیاستی که ما می‌شناسیم بازی با مهره‌هاست و شطرنج و هزار دوز و کلک دارد؛ اما دیانت یکی است و به آخرت نظر دارد و دنیا را برای آخرت تدبیر می‌کند. مردم ایران در دوران انقلاب اسلامی بسیار سیاسی شدند؛ ولی از همان جنس سیاست که عین دیانت بود و دیانت بود و برای همین با محاسبات و حساب کتاب خیلی سروکار نداشتند، همه چیزشان را در طبق اخلاص گذاشتند و به قول استاد کاظمی سر تا پا محو هدف بودند، از همین روست که با این همه سیاست‌بازی و شطرنج هنوز نرنجیده‌اند چون دیانت می‌ورزند، در تظاهرات بیست‌ودوم بهمن دیانت این مردم است که تجلی می‌کند. دیانت یعنی اینکه به شیوه بندگان خدا می‌زی‌اند و در این بازی کدخدا و غیر کدخدا نمی‌شناسند. خدا هست و این مردم هستند. در اختتامیه اردوی بانوان شاعر آفتابگردان‌ها ناصر فیض با بغض از دوستی گفت که همه هشت سال را در جبهه بود و بعد روزی فیض او را در رستورانی دیده بود که مشغول نظافت آنجاست، آدم‌هایی که در سیاسی‌ترین وقایع تاریخ معاصر نقش ایفا کرده‌اند در زندگی شخصی‌شان با سیاسی‌کاری میانه‌ای ندارند، این‌ها اهل سیاست‌اند؛ اما سیاستی که عین دیانت است و چنین سیاستی دیانت است، امروز مجاهدان حوزه‌های تولید محتوا هم از این دست‌اند، اهل سیاست‌اند ولی اهل لابی و زدوبند و آدم داشتن و باهم بستن و زیرآب‌زدن و... نیستند؛ لذا حتی فعالان فرهنگی و دانشجویی سیاست‌مدار تدبیرشان می‌کنند و امید دارند از نمد فعالیت‌های این‌ها کلاهی بدوزند؛ اما آنچه می‌ماند خدا و خدایی است و کف‌ها هر چقدر هم که باهم شبکه باشند می‌ترکند. دل شکستگی قیصر را هرچه کردیم نتوانستیم درمان کنیم. اما میراث درخشان او امروز برای همه مانده است، حتی همان‌ها که سنگش زدند و دشنامش گفتند، امروز در برابر محتوای مهاجم به شعر قیصر دلخوشند و به اینکه این تبار ادامه داشته باشد.
امروز اما نبرد دیگری است و اگر لازم باشد مردان امروز حوزه فرهنگ و هنر، سیاست و بازی هم خواهند آموخت. ما برای این جبهه خون داده‌ایم و جوانی مان را هم گذاشته‌ایم و این بار به سهولت از میدان در نخواهیم رفت.
اگر می‌خواهیم خاکریزهای تولید محتوا خوب کار کنند باید سیاست‌بازان را از آن‌ها دور کنیم، هزار و یک موضوع مغفول مانده در حوزه ادبیات و هنر بیش از هر چیزی همدلی و عشق می‌خواهد و سیاست‌زدگی دشمن همدلی است.
علی‌محمد مؤدب